شش اشتباه اساسی در جلسه امتحان

مطالب و نصیحت‌های زیادی هست که مدام به شما می‌گویند در درس‌ها را چگونه دوره کنید اما چیزی که مهم است رفتار شما در شب امتحان و همچنین رفتار شما در جلسه امتحان است. بعد از ماه‌ها تلاش و درس خواندن و بعد از یک شب امتحانِ پر تلاش، نمیخواهید که جلسه امتحان را گند بزنید!
این‌ها در ذهن خود داشته باشید و به شش مسئله‌ی مهمی که باید در سر جلسه امتحان رعایت کنید، توجه کنید:

جلسه امتحان

  1. آیا سوال را به درستی خوانده‌اید؟
شاید به نظر مشخص و بدیهی برسد، اما آیا واقعاً صورت سوال را به‌درستی خوانده‌اید؟ شاید برایتان عجیب باشد وقتی ببینید که حتی باهوش‌ترین دانش آموزان هم اشتباهات عجیب و سهل‌انگاری‌های بدی در سر جلسه امتحان می‌کنند. این نوع اشتباهات (بی‌توجهی و بی‌دقتی)،  معنی‌ش این نیست که شما ناتوانید، در واقع نتیجه‌ی یک محیط پر استرس (جلسه امتحان) است. قبل از اینکه شروع به حل سوالات امتحان کنید، یک نفس عمیق بکشید و بعد قدم به قدم و با آرامش وارد سوالات شوید. صورت سوال را سه یا چهار بار بخوانید و سعی نکنید با عجله به سراغ راه حل بروید. بعد از اجرای صحیح این مرحله؛ به راحتی می‌توانید وارد مراحل بعدی امتحان شوید:
  1. پاسخ‌هاتان را با دقت انتخاب کنید
بیشتر مواقع به خصوص در امتحان ریاضی، بیش از یک راه حل به ذهن شما می‌رسد. همه‌ی راه حل ها خوب نیستند، باید تشخیص بدهید که راه حلی را انتخاب کنید که بیشتر بر آن مسلط هستید و احتمال بیشتری می‌دهید که از طریق آن به پاسخ برسید. معمولاً بهتر است که قبل از شروع به حل تک تک سوالات، یک نگاه اجمالی به همه‌ی سوالات داشته باشید.
مثلاً در امتحان ریاضی معمولاً از یک مبحث بیش از یک سوال طرح نمی‌شود. اگر بی‌درنگ شروع به حل سوالات بکنید، ممکن است سوال اول را مربوط به مبحث بخش 3 تشخیص دهید و از همان راه حل کنید و در ادامه‌ی سوالات متوجه شوید که سوال 7 هم مربوط به همان بخش است. در صورتی که واقعیت این است که سوال اول مربوط به بخش 2 بوده است! همچنین وقتی نگاهی اجمالی به سوالات می‌اندازید می‌توانید در همان ابتدا سوالات آسان‌تر را تشخیص دهید و اول با حل کردن آن‌ها کمی نمره ذخیره کنید و بعد به جنگ سایر سوالات بروید.
همچنین شاید بتوانید با نگاه اجمالی اولیه تشخیص دهید که یک یا دو سوال برایتان ناآشنا و سخت هستند و بخواهید این سوالات را به انتهای امتحان موکول کنید. از شب امتحان هم غافل نشوید. اگر در شب امتحان یک بار سرفصل‌ها را مرور کنید و به خاطر بسپرید می‌توانید مطمئن باشد که در روزِ بعد از شب امتحان هم، سوالات را قاطی نخواهید کرد!
  1. اجازه ندهید حواستان پرت شود یا کلافه شوید
حواس آدم خیلی ساده پرت می‌شود! گاهی پیش می‌آید که با یک سوال بدجنس مواجه می‌شوید و مغزتان شروع می‌کند به گشت و گذار در جاهای مختلف. گاهی سرتان را از برگه امتحان بلند می‌کنید و می‌بینید همه‌ی هم‌کلاسی‌هایتان مشغول نوشتن هستند و چند دقیقه‌ای را صرف تماشای آن‌ها و حسرت خوردن می‌کنید، غافل از این‌که آنها هم وضعیتی مشابه شما دارند و چند دقیقه‌ی پیش داشتند اطراف را تماشا می‌کردند. پس لازم است که خیلی ساده فقط روی خودتان تمرکز کنید و دیگران را رها کنید. این‌که هم‌کلاسی‌تان که نزدیک شما نشسته، سه صفحه سیاه کرده و شما هنوز نصف صفحه هم ننوشته‌اید معنی‌ش این نیست که شما در مسیر اشتباه هستید و خراب کرده‌اید! شاید دست‌خطشان بزرگ است یا اصلاً شاید هم را اشتباه حل کرده باشند.
  1. مدیریت زمان
“زمان” در جلسه امتحان خیلی با اهمیت است. مهم است که برای هر سوال بیش از زمانی که نیاز دارد، صرف نکنید. همانطور که بالاتر هم اشاره شد، این‌که قبل از شروع به حل، نگاهی اجمالی به همه‌ی سوالات داشته باشید به شما کمک می‌کند که بدانید هر سوال مستحق چند دقیقه زمان است! به خصوص در امتحان ریاضی اگر این کار را نکنید احتمالاً در پایان امتحان مجبور خواهید شد کمی عجله کنید. سوالات به ترتیب شماره‌بندی شده‌اند، اما این به معنیِ این نیست که شما هم مجبورید به همان ترتیب، سوالات را حل کنید. شاید دوست داشته باشید اول، سوال 10 را حل کنید و در آخر سوال اول را گوش‌مالی دهید!
شاید بهترین ملاک برای این‌که ببینید که هر سوال در امتحان، چقدر زمان لازم دارد (چقدر ارزش دارد که وقت بگذارید)، این باشد که به بارم سوال توجه کنید. قطعاً سوالی که 3 نمره دارد سه برابر سوالی که 1 نمره دارد ارزشمند است و احتمالاً یک سوال نیم نمره‌ای کمتر از یک سوال 2 نمره‌ای زمان خواهد برد.
برای مدیریت زمانِ امتحان هم باید در شب امتحان تصمیم‌گیری کنید. یعنی چند دقیقه‌ای با خودتان مرور کنید که چه وقت به سر جلسه امتحان خواهید رسید و با برگه‌ی سوالات چطور مواجه خواهید شد. اگر این را در شب امتحان مرور نکنید، ممکن است وارد جلسه امتحان شوید و بلافاصله پس از دیدن برگه سوالات، طبق عادت شروع به حل سوال اول کنید و ده دقیقه‌ای با آن کلنجار بروید. بعد متوجه شوید که سوال اول نیم نمره داشته و اساساً شما فرصت نکرده بودید فصل مربوط به سوال اول را بخوانید!
  1. قبل از این‌که برگه امتحانی را تحویل دهید، یک بار مرور کنید
شاید به نظر واضح برسد اما مهم است که روی این موضوع تاکید کنیم. بعد از این که سوالات را پاسخ دادید و آماده‌ای که جلسه امتحان را ترک کنید، بنشینید سر جایتان و چند دقیقه‌ای را صرف مرور دسته‌گلتان بکنید! به این ترتیب:

الف) آیا سوالی خالی مانده است؟

ارزشش را دارد که برای هر سوالی سعی‌مان را بکنیم. گاهی با سوالاتی مواجه می‌شوید که هیچ ذهنیتی نسب به آن ندارید. اما همیشه باید این سوال را از خود بپرسید که اگر این سوال را خالی بگذارم، نمره‌ای به آن تعلق می‌گیرد؟ اگر چیز زیادی ندارید که در مورد آن سوال ارائه دهید، ارزشش را دارد که مفاهیمی که در آن مورد بلدید را بنویسید و بروید سراغ سوالات بعدی.

ب) آیا همه‌ی سوالات اجباری را پاسخ داده‌اید؟

برخی معلمین عزیز سوالاتی را در برگه امتحانی به عنوان سوال اختیاری قرار می‌دهند. حواستان را جمع کنید که چند سوال اختیاری را پاسخ ندهید و از سوال اجباری غافل شوید.

ج) آیا بخشی از پاسخ را از قلم انداخته اید؟

گاهی در امتحانات و به خصوص امتحان ریاضی، علاوه بر پاسخ معمول، نیاز به یک سری جدول و دیاگرام و تصویر و غیره هم می‌باشد. سوالات را نگاه کنید و اگر میبینید اضافه کردن دیاگرام یا جدول یا شکل به هر سوال، پاسختان را کامل‌تر می‌کند، حتماً اضافه کنید.

د) آیا اطلاعات ضروری را وارد کرده‌اید؟

البته بارها در سر جلسه امتحانات تاکید می‌شود، اما یادتان نرود که نام و نام‌خانوادگی‌تان و اطلاعات دیگر (کلاس، شماره دانش‌آموزی یا دانشجویی) را در برگه وارد کنید.
  1. بالاترین نمره را بگیرید!
بله همه دوست دارند که در کارنامه‌شان بالاترین نمره درج شود و احتمالاً یکی از چیزهایی که مدام ذهنشان را در شب امتحان و شبهای امتحان مشغول می‌کند، نمره‌ی بالاست. بله تمام سعی‌تان را در طی سال تحصیلی بکنید و شب امتحان را هم به عنوان مهمترین زمان برای هر امتحان از دست ندهید اما همیشه در سر جلسه با خودتان تکرار کنید، “این‌جا آخر دنیا نیست، همه‌ی سعیت رو بکن، اما نگران هم نباش” !